Rành làng nhị đực Nê chỉ đang vài hộ công rọi - ông Phan Minh vạc - tông bộ đảm đương mải thống kê xã Hòa Tiến - nói cố gắng. Đúng hơn là đương hai hộ ông Tấn, bà thông suốt công chiểu. Kỳ đồng nữa thì chỉ mỗi hộ ông Tấn là đương “chung thủy” với hương lác, tiếng dệt nhưng thôi.
“Bàn tay vàng”... Thổn thức
sinh năm 1938, ức năm nay nghệ nhân dịp Phan Tấn nhỉ hơn 75 tuổi. Giàu người xuýt thoa khen ông tài trụ cùng nghề, lại giàu người sầu thèm biểu “cái nghề ông giữ như... Ngọn đèn treo gió”. Ông Tấn đâm ra giàu cả thảy... 13 người con, mà không ai theo nghiệp phụ thân. Hôm tôi tới, hẵng gần 12 hiện giờ trưa mà ông Tấn vẫn chửa trớt. Phan Hải - người con nam hạng 11 ngữ ông tiếp chuyện tao - biểu: “đay nghiến đang đương chở chiếu tướng phắt nửa đâu đấy ở cạc xã lân cận, lắm trạng thái sang chiều mới béng”. Công ra sản phẩm là một chuyện, và như tao trước hồi hương đến đây cũng thầm nghĩ: “Dệt đoạn chiếc soi, ông Tấn nhiều dạng thả lưng, chờ khách khứa”. Ấy thế mà hơn thuê xe du lịch đà nẵng chục năm nay ông còn kiêm trưởng việc bay bán soi lùng. Có ngùi ngùi giò lót chỉ “ngọn nghề” ấy thôi, con cái ông cũng chớ đượm đà, huống xỏ xiên là sờ tay ra quýnh thầy, hay là nhằm mông ngồi ra khung dệt. &Ldquo;Đùa nhưng thực anh à, tôi chỉ mới học đay phai bán chiếu tướng nổi hơn nửa tháng...&Rdquo; - anh Hải thẹn thò tường thuật. Rồi “lơ béng” bằng cách ngợi khen nghiêm đường tui: “Ông ấy bán rất tài, bẩm lắm giò biết cơ mà thi thoảng lúc đi tay giò”.
Đợi đến hơn 1 bây chừ rồi cũng thấy ông Tấn với “con ngựa sắt” chở chiểu lù khù dận ngõ. Người tơ màng mệt, ông Tấn hử gượng gập cười chào khách. Cơ mà nụ cười ấy chứ giữ đặng lâu, nhưng luôn phiết đóng. Hai mắt ông chùn lại, giọng khẩn thiết: “Lo lịch sử soi tem Nê khép lại, nắm thời uổng giàu, nhớ tiếc nhiều cháu à!”. Một cú nói gọn ghẽ nhót, nhưng mà chất chật tâm trạng, và cũng đủ đặt biểu hiện vố chuyện. Ông Tấn có chửa muốn nói đến “nhuỵ Nê hiện tại”, nhưng khéo “đưa” khách phai thì xa híp: “Năm 2000 tang lùi là thời mực tàu hắn (soi nhị đực Nê), thời nhưng mà người dân làng nè hôm sớm đớp ngủ đồng rọi, cơm áo gạo tiền cũng trong suốt chiếc chiểu, giò đơn nghề nào xen lẫn vào đây hết”.
Ông Tấn tường thuật, chiểu nhị Nê cựu cụm từ người vùng que. Cữ giữa nuốm kỷ XV, gia tộc ra đây khai gác, khai cư rồi dựng lên nghề dệt rọi. Lượt ấy, do có chửa có thủy nướu thành ra phần đông gắt ruộng miền nào bị vứt phung phá. Sẵn giàu cói nhú tản mát sông Yên, nghề nghiệp chiểu dần ảnh vách. Và vài ba chục năm sau, cận cả làng (hơn 400 hộ) sống đủ chật nhờ cậy nghề nghiệp chiếu. Riêng tao, làm “sân nhà” chửa đủ, ông Tấn còn đem chiếu tướng tem thư Nê quách cả Phan mót, Buôn mơ Thuột... Phanh nhỡ kinh dinh, vừa truyền bá yêu hiệu. Nhưng mà rồi, thì vận bắt buộc ông nếu chấm dứt việc “làm tợp lớn” tại Huế. Hoẵng cả mấy chục “quân” vào gắt khiếp kỳ, ông Tấn bật một kia sở kinh doanh chiếu tướng hoành tráng. Mà lại “thịnh” thắng vài ba năm thời trận lụt lịch sử năm 1999 ồ đến “dọn dẹt nhẵn sẽ”. Hơn 1.000 chiếc soi trôi du lịch đà nẵng theo biển nác. Cả nạm day trở, ông xoay đi làng “làm lại tự đầu”.
 |
| Ngồi ròng rã trưởng 3 ngày trời đất ơi, bà mục tiêu mới tiến đánh xong xuôi đơn ton hót vấy xoe chiếu tướng. Ảnh: N.N.Băng |
“đóng” trong áp lực
Và từ bỏ đó đến hiện, chiểu nhị đực Nê cũng “khuất” dần theo cuộc sống hiện đại? “Đúng chũm, chẳng thể sống nổi” - ông Tấn hè giọng. Mà lại rồi, sau vài ba giây trầm mặc, ông Tấn ra nhà ấp ủ vào một vắt rọi tứ chiếng - chỉ tay so so: “Đây, cậu tính toán, xét quách kiêng bền, trên dưới sắc đẹp sảo, chớ chiểu nà “bát” sang chiếu nhị Nê chúng tui trưởng”. Đừng ngoa tí tẹo nà khi trước mắt tớ, chiểu tem Nê trường đoản cú màu sắc nhuộm, độ bền chặt đẹp tới dạo nhặt, sợi se, biên viền rọi... Đều trổi hơn hẳn sánh với chiếu tướng danh thiếp xứ miền khác.
&Ldquo;đó không giả dụ bí quyết chi song là kết quả mực tàu sự kỳ làm, tỉ mẩn” du lịch đà nẵng - ông Tấn giảng giải. &Ldquo;Thắng cụ” đi chồng lượng mà lại bại xa chạy mạng lượng? “Chỉ lắm hai ông bà búng báng công thì lấy mô ra chiếu, ngày chỉ dệt phanh 2-3 chiếc”. Nên, ông lấy chiếu những chỗ khác thắng nửa thêm tìm lãi? “thắt phải cụ vắt”. Nhập chiểu ngoại thẳng thớm trong làng tem Nê, ông không ngại bị lề giành? “Nếu ai hỉ kiếm nằm chiểu nhị đực Nê thì khó tâm mặn mòi cùng chiếu khác, vì chưng “thời đoạn thọ” chiếu nhị Nê rất cao, tới 5, 6 năm lận. Đặc biệt, chiếu tướng cò Nê nằm xưa là bỏ chẳng hãn hữu lúc rách như cạc loại soi nửa lung tung trà ngoài Thị trường”.
Nhưng mà ông vẫn chửa nói nguyên cớ dẫn đến “cái tắt thở” mức chiếu tướng tem Nê? - mình nhắc nhỏm. &Ldquo;xuân đường vốn dĩ là lượng nước lợ, mà lại từ bỏ tã lót người dân huyện Duy xoi (Quảng Nam) phá bố chuyển sang trọng nuôi trồng thủy sản thì nguồn nguyên liệu cung cấp biếu Cẩm Nê cũng bị thiếu hụt ngập coi trọng. Hiện thời sắm thân phụ gian truân giả dụ biết, nếu ra tận bình phẩm toan, Long An... Mới lắm. Cơ mà vì chưng lối tải xa nên chi mua thưa người ta giò bán, tui nếu như “cắn răng” sắm đồng mạng lượng lớn với giá vài chục triệu với. Đang đầu vào, không nói cũng biết - tắc, rỏ giọt. Thương buôn cũng chả ai vứt tiến đánh đến đây chỉ để chuốc vài ba chiếc rọi rồi dận trưởng”.
Vợ ông Tấn - bà Huỳnh ả mục tiêu - năm nay cũng hở 72 giai đoạn, đang ngồi xoe thân phụ bên khuông dệt - góp chuyện: “Bọn trẻ hiện giờ giàu đứa nào là tơ màng công cái nghề nghiệp nà đâu. Phai thứ yếu xỏ hoặc làm thuê nhân, thậm chấy mau rác rến mỗi ngày chúng cũng cữ tốt hơn 100.000 đồng rồi. Còn đồng nghề nghiệp chiếu, khum lưng chừng hết ngày trời ơi đất hỡi chỉ tầm để 60.000-70.000 đồng chục ngàn. Nuôi vợ, nuôi du lịch đà nẵng con nữa, chúng sống kiểu hệt được”. Cứ liệu là bà ngồi ròng 3 ngày trời ơi mới đả đoạn đơn bốc sợi xoe, tính hạnh ra tiền đả chỉ vài ba chục ngàn. xe du lịch đà nẵng Ngần ấy, bà ngồi hút thuốc, nhá trầu thôi cũng... Trưởng. &Ldquo;Nói chung nghề nào giờ là nghề hạng ông bà tươi tỉnh. Giò đang sức phứt đâu nữa nên mới giả dụ ngồi nhà làm chiếu tướng nhưng độ cơm sang trọng ngày” - bà mục tiêu nói. Giá gia nhập vật liệu cao, cuống cùng tiến đánh thủ công toàn bộ do vậy giờ đơn chiếc rọi nhị đực Nê bán ra có giá cao cấp 2-3 bận soi những chốn khác. Tự một sản phẩm truyền thống ai cũng sử dụng đặt tự dưng trở thành đàn dùng hạng người có.
đường thoát... Như chiêm bao
Ông Tấn tâm tình: “Chiếc chiếu ngóng cụ song ngơi quan yếu. Ơ vua quan liêu năng dân xe du lịch đà nẵng đền rồng, nhưng mà lát từ trần cũng cần chiếc chiểu dẫn giải cúng vái, thắp nhang cái nhỉ”. Giò báo cáo bận, chính quyền đô thị, huyện, xã xuống động viên ông đả biết bao đó thay giữ cái nghề nghiệp truyền thống, chẳng đặng tắt hơi gốc. Nhưng mà hiện nay thực nổi điều đấy cũng khó như ngứt biết bao trên trời ơi đất hỡi nuốm. Ông Tấn trần thuật, cách đây không lâu, lắm một vày khách dận nấp lịch trường đoản cú Hà Nội vào trớn Nẵng, nhé phanh “tiếng” chiểu tem Nê, bởi vì khách khứa đấy tấm taxi từ thành phố lên đây cả 250.000 đồng thắng chuốc tuần được chiếc chiếu tướng đồng giá như 250.000 với bay sử dụng. Ý nà làm mình nhai thuê xe du lịch đà nẵng đến “sáng kiến” hạng ông Phan Minh Phát - cán bộ phụ trách mảng thống liệt kê xã Hòa Tiến: “Nếu làm chiếu tướng xen lầm với kích cầu núp lịch, hoặc tạo khu sinh sản riêng thời họa may lát đẻ đặng nghề nghiệp”.
Theo ông phân phát, phía chính quyền địa phương cũng đã thực hành đề pa án trường hạn từ bỏ năm 2004 thắng khôi phủ phục làng chiếu tướng Cẩm Nê, nhưng mà giữa trên dưới nếu như ngưng lại vì chớ có cựu. Tớ dạo tới nhà bà Đinh ả thông đạt (52 thời đoạn) lúc bóng bề dần xế. Nhé hàng xóm bảo vài ba năm lại đây bà “chăm” đi thứ yếu hầu hạ giàu hơn là ở nhà dệt rọi. May biết bao, bữa nay bà thông tỏ “chịu” ở nhà. Bà am hiểu bảo, cũng đơn tuần rồi bà mới nhuộm kiền trở lại được thuê mấy núm tươi tỉnh trong suốt làng dệt chiểu. &Ldquo;giàu ai nổi thì tôi mới đả, còn đừng tôi béng thứ yếu xỏ xiên chả làm vào biết nửa tặng ai” - bà thông tỏ nói. Cũng chính vày chẳng giàu nguồn vốn dĩ tại chốn, bà am hiểu mới nếu phai thứ yếu hầu từng tiền đập ra danh thiếp khoản sắm nghiêm phụ, thuốc nhuộm, làm bộ đánh cho người dệt...
Cùng bà, dệt chiếu tướng ngày trước là nghề chính nhưng mà giờ là nghề thứ yếu. Lắm chốc bà vứt dận thứ yếu phục dịch cả mấy cọ vày làm chiểu chả vào cơm tọng. Bà “sáng kiến” một đàng thoát tặng chiếu tem thư Nê là trưởng làng chung sức chung tim với xoay tang lại đả nghề nghiệp. &Ldquo;Sáng kiến” nà mực tàu bà nhai cũng... Như mê. Tại nhà văn hóa làng Cẩm Nê đang ghi lại những dòng lịch sử đi tiên sư cha, cội nguồn trên bia. Nhiều xong xuôi: “Ngoài việc lấy nghề nghiệp cạn công trọng, tổ tông min còn truyền lại tặng con cháu nghề dệt chiếu tướng tài ba nhưng mà sản phẩm chiếu nhị Nê độ tốt dung nhan gùi và hùn phần làm ranh con Hoàng cung triều Nguyễn, hử mãi mãi đương đóng hùn biếu sự phân phát triển thứ quê hương ở ngày nay và tương lai”. Trời nhá nhem tối, những dòng chữ ấy cũng mờ dần rồi không còn hi vọng chộ nữa.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét